Η οδηγία ATEX 137 θεσπίζει προδιαγραφές για την αξιολόγηση και την διαχείρηση χώρων με πιθανή δημιουργία εκρηκτικής ατμόσφαιρας.
Παραδείγματα κινδύνων έκρηξης σε μονάδες επεξεργασίας στερεών υλικών
Στην περίπτωση φυσικών διεργασιών με έυφλεκτα στερεά σε μορφή σκόνης/πούδρας/κονιάματος, παραδείγματα συνδεδεμένων τμημάτων αποτελούν τα αναβατόρια, τα φίλτρα αποκονίωσης, οι αναμεικτήρες (μίξερ/mixer), τα εξαρτήματα για συστήματα αερομεταφοράς και, συχνά, τα σιλό και οι δεξαμενές.
Επίσης, τα στρώματα, οι αποθέσεις και οι στοιβάδες εύφλεκτης σκόνης και στερών σε μορφή πούδρας/κονιάματος πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως κάθε άλλη πηγή που μπορεί να δημιουργήσει εκρηκτική ατμόσφαιρα, ειδικά αν το υλικό έχει χαμηλή κοκκομετρία (λεπτόκοκκο) και η ποσότητα του υλικού για οποιοδήποτε λόγο αιωρηθεί σε περικλειώμενο όγκο, δημιουργώντας μείγμα καυσίμου και οξυγόνου σε κρίσιμη στοιχειομετρία.
Γενικά, ως εύφλεκτες ή/και καύσιμες ουσίες θεωρούνται υλικά που είναι δυνατόν να δημιουργήσουν εκρηκτικές ατμόσφαιρες όταν αναμειγνύονται με αέρα, εκτός εάν από την εξέταση των ιδιοτήτων τους προκύπτει ότι τα μείγματά τους με αέρα δεν είναι σε θέση να μεταδώσουν αυτομάτως την έκρηξη.
Αξιολόγηση κινδύνων έκρηξης
Η αξιολόγηση της επικινδυνότητας έκρηξης σε μια μονάδα/διεργασία απαιτεί την ταξινόμηση σε «ζώνες» (ATEX zones) εκείνων των περιοχών όπου ενδέχεται να δημιουργηθούν δυνητικά εκρηκτικές ατμόσφαιρες. Επίσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν και εκείνοι οι χώροι ή τυχόν δεξαμενές και άλλοι όγκοι που είτε είναι συνδεδεμένοι σε κανονική λειτουργία της μονάδας είτε θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην δημιουργία εκρηκτικής ατμόσφαιρας σε περίπτωση ανάφλεξης και έκρηξης σε ένα άλλο σημείο της μονάδας.
Για μια επιτυχή αξιολόγηση κινδύνων έκρηξης (η οποία αποτελεί, ουσιαστικά, μια εστιασμένη αξιλόγηση ρίσκου) είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψιν τουλάχιστον τα εξής στοιχεία για κάθε ζώνη:
- Ποιές ροές ή συσσωρεύσεις υλικών αποτελούν μέρος της εγκατάστασης, ποιά υλικά και ποιές ουσίες αποτελούν μέρος των διεργασιών σε αυτή σε συνήθη λειτουργία (δηλαδή, κατάσταση κατά την οποία οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις παραμέτρους βάσει των οποίων έχουν σχεδιαστεί);
- Ποιές μέθοδοι εφαρμόζονται κατά μήκος της διεργασίας μέσα στην εκάστοτε ζώνη, και ποιές/πώς αλληλεπιδρούν από ευσυνείδητο σχεδιασμό ή πώς θα μπορούσαν να αλληλεπιδράσουν σε εξαιρετικές περιπτώσεις;
- Πόσο πιθανό είναι να δημιουργηθεί εκρηκτική ατμόσφαιρα, και πόσο θα διαρκέσει, αν όντως δημιουργηθεί;
- Πόσο πιθανό είναι να υπάρχουν, να δημιουργηθουν, ή να ενεργοποιηθούν πηγές ανάφλεξης (σε αυτές συμπεριλαμβάνονται, π.χ., ηλεκτροστατικές εκκενώσεις, ηλεκτρικοί σπινθήρες, σπινθηρισμοί από τριβή/πρόσκρουση μετάλλων, αυτοθέρμανση/αυτανάφλεξη, υψηλή θερμοκρασία επιφάνειας, ανοιχτές φλόγες);
- Πώς, εάν εφικτό, θα μπορούσε να αλληλεπιδράσει η ζώνη ATEX με άλλες ζώνες ATEX σε περίπτωση ανάφλεξης και έκρηξης;
- Ποιά θα ήταν η έκταση των προβλεπόμενων επιπτώσεων της δημιουργίας εκρηκτικής ατμόσφαιρας, της ανάφλεξής της, της έκρηξής της, και μιας πιθανής εξάπλωσής της;
